ภาษาไทย

ประเพณีผีปู่ย่า

            ผีปู่ย่าตายายหรือจะเรียกอีกอย่างหนึ่งให้สั้นลงก็คือผีปู่ย่า คือ ผีประจำตระกูลหรือผีบรรพบุรุษซึ่งก็คือ ปู่ ย่า ตา ยาย ที่ล่วงลับไปแล้วและคิดจะสร้างหอไว้ทางทิศหัวนอนเพื่อเป็นสถานที่ที่ไว้บูชาผีบรรพบุรุษซึ่งก็เหมือนกับการอุทิศส่วนกุกลให้กับผู้ที่ล่วงลับไปในสมัยนี้ แต่ในปัจจุบันสมัยนี้ก็มีส่วนน้อยที่จะรู้จักกับประเพณีการไหว้ผีปู่ย่า

            ประเพณีการไหว้ผีปู่ย่านั้นเป็นประเพณีหนึ่งที่สำคัญระกับหนึ่งของภาคเหนือ อาจจะเป็นเพราะชาวเหนือเป็นชาวภูมิภาคหนึ่งที่รักครอบครัวมากและอาจจะเป็นเพราะภูมิประเทศของภคเหนือเป็นภาคที่อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล การเดินทางก็ยากที่จะไปมาหาสู่กันเมื่อเจอกันทีก็มักจะแสดงความรักต่อกันมากกว่าปกติเพราะเกิดจากความห่างไกลกันและเนื่องจากชาวเหนือส่วนมากเป็นคนที่นับถือศาสนาพุทธควบคู่ไปกับไสยศาสตร์เพราะพิธีกรรมทางไสยศาสตร์มักจะมีความเชื่อทางศาสนาพุทธเข้าไปเกี่ยวข้องด้วยเสมอและเพื่อเป็นที่พึ่งทางจิตใจของชาวเหนือที่ไม่สะดวกในการเดินทางไปวัด โดยการทำพิธีกรรมการไหว้ผีปู่ย่านั้นจะทำกันเฉพาะวงศ์ญาติที่ใกล้เคียงกันเท่านั้นและการทำอาหารไหว้นั้นก็ง่ายๆคือจะนำน้ำพริกลาบมาปรุงกับไก่บางพื้นที่เรียกว่า ยำจิ๊นไก่ แต่ของชาวภาคเหนือเรียกว่า ยำผีปู่ย่า นั้นเองโดยประเพณีการไหว้ผีปู่ย่านั้นจะทำกันในหลายเทศกาลซึ่งเป็นเหมือนการที่เราได้อยู่กับญาติผู้ใหญ่ที่ล่วงลับไปแล้วและเมื่อเราถวายอาหารเสร็จแล้วเราก็จะนำอาหารนั้นไปรับประทานกันภายในครอบครัวหรืออาจจะแบ่งไปให้ผู้อื่นได้ด้วยเพราะพิธีกรรมผีปู่ย่านั้นเหมือนการกระชับสัมพันธมิตรให้กับหมู่ญาติพี่น้องหรือบ้านใกล้เคียง ในปัจจุบันก็ยังมีพิธีการไหว้ผีปู่ย่าอยู่ตลอดๆแต่ก็อาจจะน้อยลงไปเพราะได้มีการนำเทคโนโลยีเข้ามามาก ดังนั้นการเดินทางไปวัดก็อาจจะสะดวกขึ้นกว่าเดิมมาก

            ดังนั้นแล้วเราจึงควรอนุรักษ์ประเพณีการไหว้ผีปู่ย่าให้ดำรงอยู่ในอำเภอแม่สอดเพื่อให้ลูกหลานของเราในอนาคตรู้ถึงประเพณีในท้องถิ่นของเราและสืบสานประเพณีการไหว้ผีปู่ย่านี้ต่อไป

สิ่งที่ได้จากการศึกษาค้นคว้าประเพณีการไหว้ผีปู่ย่า

การใช้ทักษะการทำงานเป็นกลุ่ม การวางแผนในการปฏิบัติงาน เริ่มปฏิบัติงานตามแผนที่วางไว้และสรุปข้อมูลประเพณีการไหว้ผีปู่ย่าเพื่อนำเสนอให้แก่บุคคลอื่นๆได้รับทราบทั่วไป  และสิ่งที่ทำให้เข้าใจถึงเรื่องราวประวัติความเป็นมาของประเพณีการไว้ผีปู่ย่ามากขึ้นคือ การตั้งคำถามเป็นแบบสอบถามและได้ไปศึกษากับบุคคลที่นับถือประเพณีการไหว้ผีปู่ย่าเพื่อให้ทราบถึง สาเหตุที่เกิดประเพณีไหว้ผีปู่ย่า พิธีการไหว้ และการได้เรียนรู้ถึงการดำเนินชีวิตของคนในพื้นที่ที่มีการไหว้ผีปู่ย่าโดยเฉพาะการมีครอบครัวใหญ่และอบอุ่น และการได้ทราบถึงจำนวน สถิติของประชาชนในแม่สอดที่นับถือการไหว้ผีปู่ย่า อาหารที่ใช้ประกอบพิธีการไหว้ และได้สร้างเว็บไซด์เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับประเพณีการไหว้ผีปู่ย่า และมีข้อมูลของบุคคลที่ได้ไปสัมภาษณ์มาเพื่อเป็นที่ปรึกษาของข้อสงสัยในประเพณีการไหว้ผีปู่ย่าได้ดีและชัดเจนยิ่งขึ้น      รวมไปถึงการได้ความรู้ เรื่องราวต่างๆของ อำเภอแม่สอดทั้งประวัติความเป็นมาของแม่สอด  ลักษณะที่ตั้ง ภูมิประเทศ ภูมิอากาศของแม่สอด สภาพเศรษฐกิจและการดำเนินชีวิตของคนใน อำเภอแม่สอดด้วย     ซึ่งการได้ไปสำรวจและสอบถามในครั้งนี้ก็ทำให้ได้ข้อมูลที่เพียงพอต่อข้อสงสัยที่มีจึงได้ออกมาเป็นโครงงานและพร้อมนำเสนอให้กับบุคคลอื่นๆทั่วไปได้รับทราบถึงประเพณีการไหว้ผีปู่ย่าที่ชาวอำเภอแม่สอดมีความเชื่อกันมา  และได้ช่วยกันฟื้นฟู อนุรักษ์และเผยแพร่ด้วยการบอกความสำคัญของประเพณีการไหว้ผีปู่ย่าได้อย่างชัดเจนเพื่อให้ลูกหลานได้ตระหนักถึงบรรพบุรุษของตนเองและได้จัดทำการไหว้ผีปูย่าขึ้น

และสิ่งที่ได้มาจากการไหว้ผีปู่ย่ามาทั้งหมดนี้ได้ประโยชน์และทักษะกระบวนการต่างๆที่สามารถนำไปสอดแทรกให้วิชาต่างๆได้จึงเป็นสิ่งดีอย่างมากที่ได้ทำการศึกษาค้นคว้าเรื่องราวประเพณีต่างๆของการไหว้ผีปู่ย่า